Przemoc psychiczna jako przyczyna rozwodu

Przemoc psychiczna jest jedną z najczęstszych przyczyn rozwodów w Polsce. Doświadczana ze strony najbliższych, poważnie narusza poczucie bezpieczeństwa i burzy nasze szczęście. Może to doprowadzić do wielu problemów w życiu rodzinnym, co często kończy się separacją lub rozpadem związku. Przemoc psychiczna bywa stosowana zarówno przez mężczyzn, jak i przez kobiety. Może również negatywnie wpływać na dzieci obserwujące ją w rodzinie. W związku z tym nie można jej bagatelizować, lecz podjąć stanowcze kroki.

Czym jest przemoc psychiczna?

Według Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, przemoc psychiczna to:
„każde zachowanie lub zaniechanie zachowania, które ma na celu lub skutkuje naruszeniem integralności psychicznej osoby lub grupy osób. Przemoc psychiczna może być stosowana zarówno w relacjach interpersonalnych (np. w rodzinie, w pracy, w szkole), jak i na poziomie społecznym (np. przez media, instytucje państwowe, organizacje religijne). Przemoc psychiczna może być jawna lub ukryta, jednorazowa lub powtarzająca się, celowa lub nieświadoma.”

W skrócie – przemoc psychiczna to taka forma interakcji z drugim człowiekiem, która sprawia, że czuje się on źle, upokorzony, poniżony lub zastraszony. Wyzwiska, groźby, manipulacje, izolowanie, krytyka, kontrola czy ośmieszanie. Obrażanie, krytykowanie, kontrolowanie, zazdrość, szantaż emocjonalny, ignorowanie, odbieranie kontaktu z rodziną i przyjaciółmi. Zakazywanie pracy lub nauki, wymuszanie lub odmawianie intymności: Jeśli któryś z wymienionych przypadków dotyczy Ciebie – prawdopodobnie doświadczyłeś/aś przemocy psychicznej. Nie pozostawia ona widocznych śladów na ciele ofiary, ale niszczy jej poczucie własnej wartości i godności.

Jakie skutki wywołuje przemoc psychiczna?

Ten rodzaj przemocy wywołuje wiele negatywnych skutków dla ofiar, zarówno na poziomie psychicznym, jak i fizycznym. Niektóre z nich to:

• zaburzenia emocjonalne (np. depresja, lęk, poczucie winy, niska samoocena) – ofiary przemocy psychicznej często czują się przygnębione, przestraszone, winne lub bezwartościowe. Mogą mieć problemy z radzeniem sobie ze stresem, emocjami i konfliktami. Mogą także cierpieć na zaburzenia nastroju, lękowe lub depresyjne.
• zaburzenia poznawcze (np. trudności z koncentracją, pamięcią, uczeniem się) – ofiary przemocy psychicznej mogą mieć obniżoną sprawność intelektualną i kreatywność. Mogą mieć problemy z zapamiętywaniem, rozwiązywaniem problemów, planowaniem czy podejmowaniem decyzji. Mogą także mieć zaburzenia uwagi, koncentracji lub orientacji.
• zaburzenia behawioralne (np. agresja, izolacja, uzależnienia) – ofiary przemocy psychicznej mogą zmieniać swój sposób zachowania i reagowania na otoczenie. Mogą stać się agresywne, nieufne, nieśmiałe lub podporządkowane. Mogą także unikać kontaktów społecznych, zamykać się w sobie lub uciekać w nałogi.
• zaburzenia somatyczne (np. bóle głowy, brzucha, nadciśnienie) – ofiary przemocy psychicznej mogą odczuwać różne dolegliwości fizyczne wynikające ze stresu i napięcia. Mogą cierpieć na bóle głowy, brzucha, mięśni czy stawów. Mogą także mieć zaburzenia snu, apetytu lub trawienia. Mogą także być narażone na choroby układu krążenia, oddechowego czy immunologicznego .
• zaburzenia relacji społecznych (np. brak zaufania, konflikty, samotność) – ofiary przemocy psychicznej mogą mieć trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji z innymi ludźmi. Mogą mieć niskie poczucie własnej wartości i godności. Mogą także być nieświadome swoich praw i potrzeb. Mogą także doświadczać konfliktów, odrzucenia lub izolacji.

Stosowanie przemocy psychicznej i jej wpływ na rozkład pożycia

Niestety przemoc psychiczna najczęściej występuje w rodzinie i związku małżeńskim. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest utrata zaufania, lęk przed osobą znęcającą się, poczucie bezsilności i zawodu. Dotyka też bezpośrednio dzieci – obraz oprawcy w oczach dziecka może być traumatyczny i nieść negatywne konsekwencje przez całe życie. Stosowanie przemocy w rodzinie jest jedną z najczęstszych przyczyn rozkładu pożycia małżeńskiego. To stan trwałego i zupełnego zerwania więzi między małżonkami, uniemożliwiający realizację celów małżeństwa. 

Przemoc psychiczna jest zawinioną przyczyną rozkładu pożycia, co oznacza, że sprawca przemocy ponosi odpowiedzialność za taki stan rzeczy i może być obciążony konsekwencjami prawnymi i majątkowymi rozwodu. Polskie sądy wielokrotnie wypowiadały się w zakresie skutków stosowania przemocy psychicznej i jej wpływu na rozkład pożycia małżeńskiego w kontekście orzekania o winie.

Kancelaria Adwokacka Anna Wołczkiewicz może pomóc w ustaleniu, czy zachodzi podstawa do nieważności oraz wnieść skargę o wznowienie postępowania.

Skontaktuj się z nami

Jaka jest odpowiedzialność karna sprawcy przemocy psychicznej?

Odpowiedzialność karna sprawcy przemocy psychicznej jest określona w polskim Kodeksie karnym. Zgodnie z artykułem 207 §1 Kodeksu karnego, osoba, która znęca się psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Jeśli ofiarą jest osoba nieporadna ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, kara może wynosić od 6 miesięcy do 8 lat. 

Jak udowodnić stosowanie przemocy psychicznej?

Przemoc psychiczna jest trudna do udowodnienia, ponieważ nie pozostawia widocznych śladów na ciele ofiary, a często jest ukrywana lub bagatelizowana przez sprawcę i ofiarę. Aby udowodnić przemoc psychiczną przed sądem, należy przedstawić dowody rzeczowe i zeznania świadków, które potwierdzają fakty opisane we wniosku o rozwód. Dowodami rzeczowymi mogą być na przykład:

• nagrania dźwiękowe lub wideo z awantur, wyzwisk, gróźb lub innych form znęcania się,
• wiadomości SMS, e-mail, komunikatorów lub innych mediów społecznościowych z treściami obraźliwymi, poniżającymi lub zastraszającymi,
• dokumenty medyczne lub psychologiczne potwierdzające zaburzenia zdrowia ofiary spowodowane przemocą psychiczną,
• opinie biegłych sądowych lub innych specjalistów zajmujących się problematyką przemocy w rodzinie.

Zeznania w sprawie stosowania przemocy psychicznej mogą być osoby, które były obecne podczas aktów przemocy psychicznej lub miały z nimi styczność pośrednio. Świadkami mogą być na przykład:

• dzieci ofiary i sprawcy przemocy,
• rodzina, przyjaciele lub sąsiedzi ofiary i sprawcy przemocy,
• pracownicy socjalni, kuratorzy sądowi lub policjanci interweniujący w sytuacjach konfliktowych,
• lekarze, psychologowie, terapeuci lub inni specjaliści leczący ofiarę przemocy.

Przemoc psychiczna w związku a tok rozprawy rozwodowej

Rozwód z powodu przemocy psychicznej jest jednym z najtrudniejszych i najbardziej bolesnych rodzajów rozwodu. Jest podstawą do wnioskowania o rozwód z orzeczeniem o winie sprawcy przemocy.

Tok rozprawy rozwodowej jest następujący:

1. Strona składająca wniosek o rozwód z orzeczeniem o winie musi przedstawić we wniosku wszelkie fakty potwierdzające stosowanie przemocy przez drugą stronę, np. daty, miejsca, okoliczności i skutki zachowań przemocowych.
2. Strona składająca wniosek o rozwód z orzeczeniem o winie musi również wskazać dowody na poparcie swoich twierdzeń
3. Strona pozwana ma prawo do zapoznania się z wnioskiem i dowodami strony powodowej oraz do zgłoszenia swojej odpowiedzi na zarzuty i przedstawienia własnych dowodów.
4. Sąd rozpoznaje sprawę na podstawie wniosku, odpowiedzi i dowodów obu stron oraz przesłuchuje strony i świadków. Sąd może również zlecić opinie biegłych, np. psychologów lub psychiatrów, jeśli uzna to za konieczne.
5. Sąd orzeka o rozwodzie i o winie jednej lub obu stron albo o braku winy obu stron. Sąd może również orzekać o innych kwestiach związanych z rozwodem, np. o podziale majątku wspólnego, alimentach, opiece nad dziećmi itp.

Gdzie szukać pomocy w razie doświadczenia przemocy psychicznej?

Jeśli jesteś ofiarą przemocy psychicznej, to najważniejsze, żebyś wiedział/a, że nie jesteś sam/a i że masz prawo do pomocy. Musisz pamiętać, że przemoc psychiczna jest formą krzywdzenia drugiej osoby, która może mieć poważne konsekwencje dla Twojego zdrowia i samopoczucia. Nie musisz się bać ani wstydzić zgłosić swoją sytuację do odpowiednich instytucji lub organizacji. Oto kilka miejsc, gdzie możesz szukać wsparcia i porady:

• Pod numerem alarmowym 112 możesz wezwać pomoc medyczną lub policję, jeśli czujesz się zagrożony/a lub potrzebujesz natychmiastowej interwencji.
• Na każdym Komisariacie Policji możesz złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez sprawcę przemocy psychicznej. Policja ma obowiązek podjąć działania w celu ochrony Twojego bezpieczeństwa i ścigania sprawcy.
• W Ogólnopolskim Pogotowiu dla Ofiar Przemocy w Rodzinie możesz uzyskać bezpłatną i anonimową pomoc psychologiczną, prawną i socjalną. Możesz zadzwonić tam pod numer 22 668 70 00 lub napisać e-mail na adres pogotowie@niebieskalinia.pl.
• Ważna jest też pomoc prawna. Warto skontaktować się z prawnikiem, mającym doświadczenie w rozprawach rozwodowych, dotyczących przemocy psychicznej i domowej.

Przejdź na pełną stronę, aby zobaczyć i przesłać formularz.