Jednym z najtrudniejszych - i wydawać by się mogło bardziej skomplikowanych - pism w trakcie procesu rozwodowego jest odpowiedź strony na pozew o rozwód. Od dnia 7 listopada 2019 roku - na mocy nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego - otrzymanie pozwu rozwodowego wywiera na jego odbiorcy obowiązek ustosunkowania się do pozwu i odpowiedzi na zawarte w nim zgłoszone twierdzenia.
Wraz z pozwem rozwodowym do jednej ze stron trafia również pismo sądowe dotyczące konieczności ustosunkowania się do wyżej wymienionego pozwu. Czas, jaki sąd wyznacza na wystosowanie odpowiedzi na zgłoszone w pozwie rozwodowym twierdzenia, to 14 dni od daty odbioru wniesionego pozwu. Zgodnie z art. 207 § 2 k.p.c termin wyznaczony na złożenie odpowiedzi na pozew nie powinien być natomiast krótszy niż dwa tygodnie.
Przykładowe treści odpowiedzi na pozew rozwodowy są powszechnie dostępne - ich wzory znaleźć można m.in. w Internecie. Zamieszczone w sieci gotowe szablony nie zawsze są jednak dobrym rozwiązaniem, a ich wymowa lub skuteczność nie zawsze spełnia nasze oczekiwania. Dzieje się tak, zwłaszcza wtedy, gdy nasz przeciwnik procesowy wspierany jest w trakcie procesu rozwodowego przez radcę prawnego lub adwokata. Podjęcie decyzji o korzystaniu z tzw. “gotowców” skutkować może bowiem nie rozwiązaniem sprawy w sądzie pierwszej instancji i koniecznością złożenia apelacji. Powyższą strategię warto zatem zastąpić bardziej rozważną opcją i skorzystaniem z profesjonalnej pomocy specjalisty w zakresie prawa rozwodowego.
Bez względu na wybraną formę tworzenia odpowiedni na pozew rozwodowy (samodzielnie bądź z pomocą radcy prawnego) oraz jego wysoce zindywidualizowany charakter (dotyczący osobistej sytuacji życiowej pozwanego) dokument ten - jako pismo procesowe - powinien spełniać określone wymogi formalne. Do najważniejszych treści formalnych, jakie powinny znaleźć się w odpowiedzi na pozew o rozwód, należą:
Przygotowane w ten sposób pismo pozwany powinien opatrzyć własnoręcznym podpisem - a w przypadku sporządzenia dokumentu przez specjalistę - jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika w sprawie.
W odpowiedzi na pozew o rozwód pozwany zobowiązany jest do ustosunkowania się do twierdzeń złożonych przez drugą stronę sprawy oraz wskazania dowodów, na jakich chce oprzeć postępowanie. Przykładowo, jeśli pozwany uważa, że to powód odpowiedzialny jest za winę rozkładu pożycia małżeńskiego, powinien on to uzasadnić, powołując się na właściwe dowody. Wnioski dowodowe oraz twierdzenia dotyczyć mogą takich decyzji, jak kwestia wspólnego zamieszkania, świadczenia alimentacyjne, władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem (jeśli małżeństwo posiada wspólne potomstwo), jak również podział wspólnego majątku (np. mieszkanie).
Koszty rozwodowego procesu sądowego ponosi jedna ze stron sprawy. O tym, kto poniesie tę opłatę zadecydować trzeba uprzednio - kwestia zobowiązująca powoda lub pozwanego do uiszczenia kosztów postępowania powinna być zawarta w jednym z dokumentów procesowych - np. poprzez wniosek do sądu o zasądzenie kosztów postępowania. Samo jednak złożenie odpowiedzi na pozew do sądu nie podlega żadnym opłatom. Ewentualne opłaty dotyczyć mogą jedynie sytuacji, w której strona korzysta z pomocy i pełnomocnictwa radcy prawnego bądź adwokata - zarówno na etapie tworzenia odpowiedzi na pozew o rozwód, jak i pozostałych etapów rozwodu.
W związku z wprowadzoną w dniu 7 listopada 2019 roku nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z artykułem 339 k.p.c., niezłożenie (brak) odpowiedzi na pozew o rozwód w wyznaczonym terminie może skutkować wydaniem przez sąd wyroku zaocznego podczas niejawnego posiedzenia. W tej sytuacji twierdzenia powoda zamieszczone w wyżej wymienionym pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem, uznaje się za prawdziwe, a on sam niejako pozbawia się prawa do obrony w sprawie.
Jeśli zaś dokument z odpowiedzią na pozew o rozwód złożony zostanie przez pozwanego po wyznaczonym, 14-dniowym terminie, pismo to podlega zwrotowi i - mimo, że nie wywołuje żadnych skutków prawnych - zostaje pominięte przez sąd, który wydać może wyrok zaoczny. Wyjątek stanowić może sytuacja, w której strona, która złożyła odpowiedź z opóźnieniem, udowodni, że zwłoka z przyczyn o niej niezależnych, a uwzględnienie spóźnienia przez sąd nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy lub gdy występują inne, wyjątkowe okoliczności.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Masz pytania?
Nałóg bardzo często staje się przyczyną rozpadu małżeństwa. Samo spożywanie nadmiernych ilości alkoholu nie stanowi zwykle głównego problemu. To agresja i inne zachowania wiążące się z chorobą alkoholową sprawiają, że jedno z małżonków zaczyna myśleć aby wziąć rozwód z alkoholikiem. Czy alkoholizm może być podstawą do formalnego rozwiązania związku małżeńskiego?
Alkoholizm bez zwątpienia wpływa negatywnie na związek małżeński i całą rodzinę osoby uzależnionej. Warto wiedzieć jednak, że aby został on uznany za podstawę udzielenia rozwodu, musi przyczyniać się do "zupełnego i trwałego rozkładu pożycia". Co to oznacza? O alkoholizmie jako przyczynie rozwodu można mówić wtedy, kiedy na skutek nałogowego picia pomiędzy małżonkami przestały istnieć jakiekolwiek więzy gospodarcze, duchowe i fizyczne. Należy wspomnieć przy tym, że choroba alkoholowa nie zostanie uznana za powód do rozwodu, jeśli uzależnienie od alkoholu nastąpiło wskutek wydarzenia, które już wcześniej przyczyniło się do problemów małżeńskich.
Kiedy kobieta lub mężczyzna chcą rozstać się z powodu alkoholizmu, jednak nie są gotowi na rozwód z alkoholikiem, mogą zdecydować się na separację. Jeśli separacja zostanie uznana przez sąd, nastąpi rozdzielność majątkowa, dzięki której druga strona nie zostanie obarczona ewentualnymi konsekwencjami finansowymi zachowań małżonka pod wpływem alkoholu. W przypadku separacji niemożliwe jest jednak ponowne zamążpójście. Ponadto, sąd może nie wyrazić zgody na separację, jeśli stwierdzi, że procedura wpłynie negatywnie na życie małoletnich dzieci.
Współmałżonek, który chce rozwieść się z powodu alkoholizmu, musi sporządzić pozew o rozwód. Uwzględnia w nim informacje dotyczące czasu trwania uzależnienia męża lub żony, częstotliwości spożywania alkoholu oraz wszelkich skutków nałogu. W pozwie należy wymienić takie zachowania, jak kłótnie, wyładowywanie emocji na dzieciach czy wybuchy agresji. Konieczne jest podkreślenie negatywnego wpływu alkoholizmu na funkcjonowanie całej rodziny, w tym zwłaszcza na rozwój dzieci. Warto wspomnieć też o negatywnych zmianach finansowych i społecznych, jakie wiążą się z nałogiem współmałżonka. Jeśli alkoholik próbował walczyć z nałogiem i nie odniósł w tym zakresie żadnych sukcesów, to również można opisać takie zachowanie w treści pozwu rozwodowego.
Jeśli pozew o rozwód z winy małżonka ma być skuteczny, konieczne będzie przedstawienie dowodów w sprawie. Mogą to być między innymi własne wyjaśnienia, notatki policyjne z wezwań, zeznania rodziny lub sąsiadów, niebieska karta lub wszelkie dokumenty świadczące o potrzebie leczenia choroby alkoholowej (np. skierowanie na terapię odwykową).
Rozprawa z orzeczeniem winy jednego z małżonków trwa dłużej, przez co jest trudniejsza dla całej rodziny, której dotyczy. Warto jednak postarać się o rozwód z orzeczeniem winy męża lub żony alkoholika, ponieważ ułatwia to między innymi uzyskanie nakazu eksmisji współmałżonka. Eksmisja następuje wyłącznie wskutek rozwodu lub separacji - decyduje o tym sąd na podstawie przedstawionych dowodów. Jeśli nie wskazują one na to, że zachowanie współmałżonka nadużywającego alkoholu uniemożliwia wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego, sąd nie musi podejmować decyzji o eksmisji. Podobnie jest również z koniecznością wymeldowania - obie strony małżeństwa mają bowiem takie same prawa do mieszkania w lokalu, które należy do wspólnoty majątkowej. Sąd może zdecydować o wymeldowaniu/eksmisji męża lub żony alkoholika, jeśli jego obecność w domu rodzinnym zagraża zdrowiu i życiu drugiego współmałżonka oraz dzieci.
Podział majątku w przypadku rozwodów, których przyczyną jest alkohol, nie podlega regułom. Decyzje sądu zależą od faktów ustalonych w ramach konkretnej rozprawy. Podstawą orzeczenia sądu w takiej sprawie jest przede wszystkim wkład obu stron i sposób kształtowania się majątku wspólnego. Jeżeli z zebranych dowodów wynika, że zachowanie współmałżonka alkoholika nie wpływa negatywnie na rodzinne finanse, to majątek powinien zostać podzielony po równo. Kluczowe jest zatem udowodnienie, że nadużywający alkoholu mąż lub żona trwoni pieniądze, przez co uniemożliwia rodzinie normalne funkcjonowanie.
Zdarza się, że alkoholik bardzo dobrze ukrywa swoją chorobę. Jest zadbany, ma dobrą pracę, utrzymuje relacje społeczne, skutecznie oddziela swoją karierę od nałogu i nikt z jego otoczenia, nie zdaje sobie sprawy, że ma on problem z uzależnieniem. Udowodnienie przed sądem, że współmałżonek faktycznie nadużywa alkoholu jest w takim przypadku szczególnie trudne. Uzyskanie rozwodu nie jest jednak niemożliwe również w takiej sytuacji. Należy zastanowić się bowiem, czy alkoholizm popycha męża lub żonę do przemocy domowej, w tym również przemocy psychicznej. W takich okolicznościach strona poszkodowana może złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Takie zawiadomienie będzie jednym z dowodów w postępowaniu rozwodowym z orzeczeniem o winie. Poza tym, dowodami w sprawie mogą być także zeznania świadków - rodziny i przyjaciół, przed którymi nie powinno się ukrywać uzależnienia współmałżonka.
Rozprawa rozwodowa z powodu alkoholizmu opiera się z reguły przede wszystkim na zeznaniach świadków i dowodach w postaci dokumentacji, która potwierdza chorobę alkoholową współmałżonka. Aby skorzystać z pomocy świadków, czyli sąsiadów, rodziny czy przyjaciół, należy włączyć ich do postępowania sądowego poprzez umieszczenie stosownego wniosku w pozwie rozwodowym. Wymagane jest podanie danych świadka, którego zeznania mają zostać wykorzystane w rozprawie. Konieczne jest także wskazanie okoliczności powołania zeznań danej osoby, np. okoliczność udowodnienia stosowanej przez alkoholika przemocy domowej. Podobnie jest w przypadku chęci włączenia do dowodów dokumentacji lekarskiej. W tym przypadku również wymagane jest złożenie wniosku o dopuszczenie dowodu do sprawy. Najczęściej umieszcza się je już w pozwie rozwodowym, jednak niewykluczone jest również złożenie wniosku dowodowego ustnie w toku rozprawy lub w osobnym piśmie procesowym.
Więcej na temat spraw rozwodowych prowadzonych przez naszą kancelarię tutaj.
Rozwód to wyjątkowo trudne i emocjonalnie obciążające wydarzenie w życiu każdej osoby. W przypadku, gdy para małżeńska prowadzi wspólnie działalność gospodarczą, firma będąca majątkiem wspólnym małżonków staje się jednym z elementów do podziału, przez co cały proces staje się bardziej skomplikowany. Podczas procesu rozwodowego pojawia się kwestia podziału majątku wspólnego, w tym zysków i nakładów, które przyczyniły się do rozwoju firmy. W niniejszym artykule omówimy jak wygląda podział majątku wspólnego w kontekście firmy, jakie są konsekwencje formy działalności oraz czy intercyza może pomóc uniknąć komplikacji w razie rozwodu. Ponadto, skupimy się na rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków jako możliwej alternatywie dla podziału majątku.
W momencie rozwodu, wspólny majątek małżonków podlega podziałowi. Dotyczy to również firmy, jeśli została założona w trakcie trwania małżeństwa lub przynajmniej jeden z małżonków wniósł wkład finansowy lub włożył swoją pracę w jej rozwój. W większości jurysdykcji obowiązują zasady równego podziału majątku, chyba że istnieje intercyza, która inaczej reguluje te kwestie. Wiele kwestii związanych z podziałem majątku wspólnego po rozwodzie reguluje prawo. Warto jednak zwrócić uwagę na ewentualne wyjątki czy pułapki w przepisach, które mogą wpłynąć na ostateczny podział. W takiej sytuacji warto skonsultować się z doświadczonym prawnikiem specjalizującym się w sprawach rozwodowych z firmą.
Czy możliwy jest nierówny podział majątku? Więcej na ten temat przeczytasz w artykule.
Podczas rozwodu, zyski wygenerowane przez firmę w trakcie trwania małżeństwa zazwyczaj są uznawane za wspólny majątek. Oznacza to, że będą one podlegać podziałowi między małżonkami. Jednak w niektórych sytuacjach mogą istnieć odstępstwa od tej zasady, np. jeśli przedsiębiorca może udowodnić, że zyski pozostają wyłącznie jego osobistym osiągnięciem, niezależnie od zaangażowania drugiego małżonka.
Jednym z najważniejszych aspektów jest oszacowanie wartości firmy oraz jej zysków. Istnieje kilka metod, które pozwalają na dokładne określenie tych wartości. Przykładowo, można skorzystać z metody wyceny majątku netto, metody kapitalizacji zysków, czy też metody porównawczej. Wybór odpowiedniej metody ma kluczowe znaczenie dla uczciwego podziału majątku między małżonków.
Kolejnym istotnym aspektem podczas podziału majątku wspólnego jest uwzględnienie nakładów finansowych i czasowych poniesionych na rozwój firmy. Inwestycje w technologie, marketing, rozwój produktów czy zatrudnianie wyspecjalizowanych pracowników mają duży wpływ na wartość i potencjał firmy. Przy podziale majątku małżonkowie powinni wziąć pod uwagę te inwestycje i wypracować rozwiązanie, które nie wpłynie negatywnie na dalszy rozwój biznesu. W przypadku, gdy brak jest umowy spisanej, nakłady mogą zostać podzielone na połowę lub oceniane indywidualnie przez sąd. Dlatego istotne jest, aby przedsiębiorcy przed rozpoczęciem działalności, zadbali o spisanie umowy regulującej zasady inwestowania i podziału poniesionych nakładów.
Często podczas małżeństwa jeden z małżonków angażuje się w prowadzenie firmy, a drugi wspiera go poprzez pracę w domu lub opiekę nad dziećmi. W takich przypadkach ważne jest, aby wziąć pod uwagę te niematerialne nakłady podczas podziału majątku. Należy rozważyć, czy wspierający małżonek będzie miał prawo do rekompensaty za swoje wysiłki w rozwoju firmy.
W wielu przypadkach małżonkowie prowadzą razem firmę, która staje się kluczowym elementem majątku wspólnego. W takiej sytuacji, jej wartość oraz zyski generowane w trakcie małżeństwa muszą zostać odpowiednio podzielone podczas procesu rozwodowego. Forma prawna, w jakiej działa firma, ma również znaczenie w kontekście podziału majątku podczas rozwodu. Jeśli przedsiębiorca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, zazwyczaj cała firma stanowi jego osobisty majątek i może nie podlegać podziałowi. Natomiast w przypadku spółek cywilnych, partnerskich czy akcyjnych, sytuacja może być bardziej skomplikowana, a udziały w takiej firmie mogą być uwzględniane w podziale majątku.
W przypadku spółki kapitałowej lub osobowej istotne jest zatem ustalenie rzeczywistej wartości firmy oraz korzystanie z profesjonalnych usług rzeczoznawcy majątkowego w celu określenia tej wartości. Przy podejmowaniu decyzji dotyczących podziału, ważne jest uwzględnienie aspektów związanych z długoterminowym planem rozwoju firmy oraz zachowaniem stabilności i rentowności biznesu. Warto skontaktować się z odpowiednio wykwalifikowanym adwokatem, który powinien wesprzeć małżonków w określeniu, jakie regulacje prawne będą miały zastosowanie w konkretnym przypadku - Kontakt.
Intercyza, czyli umowa majątkowa sporządzona przed ślubem, może wpływać na podział majątku wspólnego w przypadku rozwodu. Jeśli małżonkowie posiadają intercyzę, w której wyraźnie określono sposób podziału majątku w przypadku rozwodu, to taka umowa będzie wiążąca dla stron. Jeśli jednak intercyza jest niewystarczająco precyzyjna lub nie obejmuje firmy, proces rozwodowy może się stać bardziej skomplikowany. Intercyza może określić, jakie części majątku firmowego przypisane są każdemu z małżonków, dzięki czemu rozwód nie wpłynie negatywnie na funkcjonowanie przedsiębiorstwa.
Warto podkreślić, że umowa ta musi być sporządzona w formie aktu notarialnego, aby była ważna. Najlepiej skorzystać z usług doświadczonego adwokata - umów się na konsultację.
Rozdzielność majątkowa to inny model prowadzenia majątków w trakcie trwania małżeństwa. W tym przypadku, mimo że małżonkowie są małżeńsko połączeni, zachowują osobno swoje majątki, a wszelkie zyski i straty związane z działalnością gospodarczą należą do właściciela firmy.
Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków jest jednym z modeli podziału majątku w przypadku rozwodu. Oznacza to, że każdy z małżonków zachowuje swoje indywidualne aktywa i zobowiązania, a dorobek gospodarczy zdobyty w trakcie małżeństwa jest wyrównywany. W przypadku firmy, można zastosować różne strategie, takie jak wykup udziałów czy akcji przez jednego z małżonków, aby zapewnić stabilność i ciągłość działalności.
Rozwód to trudny i skomplikowany proces, a podział majątku wspólnego, szczególnie w przypadku firmy, wymaga odpowiedniego przygotowania i wsparcia prawniczego. Kluczem do skutecznego podziału jest rzetelna wycena wartości firmy oraz dążenie do zachowania stabilności i ciągłości biznesu. Rozwód może mieć istotne konsekwencje dla prowadzonej przez małżonków firmy. Warto wcześniej przemyśleć kwestie związane z podziałem majątku, formą działalności, intercyzą oraz rozdzielnością majątkową z wyrównaniem dorobków. Ważne jest także uwzględnienie poniesionych nakładów na rozwój firmy i postawienie na dobro wspólnego przedsięwzięcia. Jeśli potrzebujesz wsparcia w kwestii rozwodu i podziału majątku, skonsultuj się z doświadczonym prawnikiem, który pomoże Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie dla Ciebie i Twojego biznesu.
Podsumowanie
Rozwód i podział majątku to zawsze skomplikowane procesy, a kwestie związane z firmą mogą dodatkowo komplikować sytuację. Warto podkreślić, że każdy przypadek jest inny, a ostateczne decyzje podejmowane są na podstawie prawa obowiązującego w danej jurysdykcji oraz indywidualnych okoliczności. Dlatego zawsze warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w sprawach rozwodowych oraz biznesowych.
O tym, co powinien zawierać wniosek o podział majątku pisaliśmy już w poprzednim artykule pt. Jak napisać wniosek o podział majątku wspólnego. Teraz zajmiemy się jednym z kluczowych elementów wniosku – żądaniem ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Co do zasady, przy podziale majątku wspólnego powinien zostać zastosowany równy podział składników majątku. Jednak w wyjątkowych sytuacjach sąd, na żądanie jednego z małżonków, może ustalić nierówny podział majątku wspólnego.Dokonanie nierównego podziału majątku umożliwia art. 43 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z którego wynika, że na żądanie któregokolwiek z małżonków, może zostać ustalony nierówny podział majątku wspólnego pod warunkiem, że w danej sprawie występuje:
Warto zaznaczyć, że przy ocenie stopnia faktycznego przyczynienia się do powstania majątku wspólnego sąd bierze pod uwagę wysiłek włożony w osobiste wychowanie dzieci i prowadzenie domu. Dlatego nie zawsze wyższe zarobki jednego z małżonków będą gwarantować wyższy stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego.
Nieco trudniejsze wydaje się być ustalenie czym są „ważne powody”, o których pisze ustawodawca w art. 43 § 2 KRiO. Według Sądu Najwyższego za ważne powody należy uznać wszelkie okoliczności, wskazujące na to, że ustalenie równych udziałów będzie niesłuszne ze względów moralnych i etycznych. Konkretnie do ważnych powodów możemy zaliczyć np.:
Natomiast, za ważny powód nie można uznać negatywnego stosunku jednego małżonka do działań drugiego małżonka lub braku fizycznej pomocy przy tych działaniach oraz okoliczności, za których wystąpienie małżonek nie ponosi winy np. choroba psychiczna.
Ciężar udowodnienia wystąpienia przesłanek umożliwiających dokonanie nierównego podziału majątku wspólnego, należy do małżonka żądającego dokonania takiego podziału. Dodatkowo sąd, ustalając nierówny podział majątku, powinien działać na korzyść małżonka, który nie ponosi winy za trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Istotną kwestią jest również fakt, że nierówny podział majątku może, także zostać dokonany na podstawie zawartej przed sądem ugody małżonków.
Z żądaniem o dokonanie nierównego podziału majątku, mogą także wystąpić spadkobiercy jednego z małżonków, pod warunkiem, że spadkodawca:
Prawo wystąpienia do sądu z żądaniem o dokonanie nierównego podziału majątku nie ulega przedawnieniu, jest jednak niedopuszczalne, gdy podział majątku został już dokonany.
Aby upewnić się czy w Państwa sprawie zachodzi możliwość ustalenia nierównego podziału majątku wspólnego warto skorzystać z pomocy adwokata. Zapraszam do bezpośredniego kontaktu:
Koszt podziału majątku wspólnego małżonków zależy od tego, czy podział jest sądowny, czy też przeprowadza się go u Notariusza. W przypadku złożenia wniosku do sądu pobierana jest od wnioskodawcy opłata sądowa w kwocie 1.000 złotych. W sytuacji gdy małżonkowie/byli małżonkowie przedstawią zgodny i wspólny projekt podziału, opłata od wniosku ulega obniżeniu do kwoty 300 złotych. Do kosztów sądowych należy również zaliczyć wynagrodzenie biegłego (zazwyczaj biegły jest niezbędny do ustalenia wartości nieruchomości lub wyliczenia nakładów), koszty mediacji, koszty stawiennictwa świadków, koszt apelacji.
W bardziej skomplikowanych sprawach o podział majątku, gdy w grę wchodzi rozliczenie nakładów, podzielenie nieruchomości w kredycie, wątpliwości, co do tego, które składniki są objęte majątkiem wspólnym potrzebna jest pomoc adwokata. Gdy uczestnicy są skłóceni, nie potrafią osiągnąć kompromisu ważne jest przedstawienie materiału dowodowego i przytoczenie właściwych twierdzeń. Rozporządzenie ustala jedynie stawki minimalne adwokatów w tego typu sprawach. Adwokat przedstawi indywidualną wycenę po ustaleniu stopnia skomplikowania sprawy, nakładu pracy, zakresu spornego między uczestnikami. W sprawach, gdzie wartość przedmiotu sporu przewyższa 200.000 złotych, wynagrodzenie adwokata nie będzie niższe niż 7.200 złotych (przy najprostszych sprawach).
W przypadku dokonywania podziału u Notariusza (obligatoryjnie gdy przedmiotem podziału jest nieruchomość) największy koszt stanowi taksa notarialna, którą Notariusz wskazuje indywidualnie. Rozporządzenie określa jednak tzw. taksy maksymalne.
Jeżeli w postępowaniu o podział majątku wspólnego zgłoszono wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, sąd bada dwie przesłanki. Po pierwsze sąd musi przesądzić, czy istnieją tzw. ważne powody do ustalenia nierównych udziałów. Jeżeli tak, sąd przesądza również czy małżonkowie w różnym stopniu przyczynili się do powstania tego majątku. Orzecznictwo nie jest jednolite w tych zagadnieniach. Stopień przyczynienia się określa się w doktrynie jako całokształt starań o rodzinę i zaspokajanie jej potrzeb. Przyczynienie się może nastąpić zarówno w wyniku działalności zarobkowej, podjęcia się wychowania dzieci jak i w związku z darowizną otrzymaną od rodziców jednego z małżonków do majątku wspólnego. Okoliczności konkretnej sprawy będą miały znaczenie – adwokat wskaże, czy w sprawie istnieją szanse na ustalenie nierównych udziałów – nie zawsze alkoholizm, hazard, czy uchylanie się od świadczenia pracy będą wystarczającą podstawą do ustalenia nierównych udziałów.
Ważne powody to względy natury etycznej, które sprawiają, że ustalenie równych udziałów byłoby niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Pojęcie jest celowo niedookreślone, a każdorazowa Sąd decyduje, czy w danej sprawie takie powody zachodzą. Najczęstszymi przyczynami żądania nierównych udziałów i ważnych powodów jest bierność zawodowa współmałżonka, trwonienie majątku związane z nałogami – hazard, alkoholizm, narkomania, długoletnia separacja faktyczna, znacząca darowizna od rodziców jednego małżonka do majątku wspólnego. Nie w każdej sytuacji te powody będą uznane za ważne, a ostateczną decyzję w sprawie nierównych udziałów podejmie sąd na podstawie całokształtu okoliczności i materiału dowodowego sprawy.
Kredyt na nieruchomość wspólną zawsze komplikuje rozstanie stron oraz sam podział. Najłatwiej jest, gdy małżonek przejmujący nieruchomość jest w stanie przejąć też cały kredyt (a konkretnej Bank zgodzi się na wypisanie drugiego małżonka z kredytu). Niestety, taka sytuacja to rzadkość. Małżonek, który przejmuje nieruchomość, chce, aby jej wartość była określona z uwzględnieniem obciążenia hipotecznego. Małżonek, który nie otrzyma nieruchomości, ale zostaje z kredytem, chce, aby wartość nieruchomości była określona bez uwzględnienia tego obciążenia. Sądy rozstrzygają niejednolicie, choć ostatnio dominuje pogląd o nieuwzględnianiu obciążenia (Sąd nie dzieli pasywów). Okoliczności konkretnej sprawy i względy słuszności mogą determinować odwrotne rozstrzygnięcie. Sprawa komplikuje się dodatkowo, gdy kredyt jest walutowy, przykładowo udzielony we frankach. Może się okazać, że żaden z małżonków nie zdecyduje się zatrzymać nieruchomości i konieczna będzie jej sprzedaż przez komornika. Pomoc adwokata w takich sprawach jest niezbędna.
Małżonkowie/ byli małżonkowie w sprawach o podział majątku wspólnego sądzą się do przysłowiowej ostatniej kropli krwi. Po rozstrzygnięciu sądu II instancji strona niezadowolona z orzeczenia rozważa wniesienie skargi kasacyjnej. Skarga ta nie zawsze jednak będzie możliwa w sprawach o podział majątku wspólnego. Skarga kasacyjna jest możliwa do wniesienia tylko w sytuacji, gdy wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi co najmniej 150.000 złotych. Najczęściej strony, a nawet pełnomocnicy zapominają, że wartość przedmiotu sporu wskazana w pozwie, a wartość przedmiotu zaskarżenia w skardze kasacyjnej mogą się znacząco różnić. Skarga kasacyjna z reguły dotyczy jedynie wycinka rozstrzygnięcia, np. Sąd przyzna 1.000 złotych w ramach spłaty, a nie 1.500 złotych. Jeżeli nie jesteśmy zadowoleni z takiego rozstrzygnięcia – to wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi zaledwie 500 złotych. Innymi słowy wartość przedmiotu zaskarżenia wyznacza z reguły nie wartość całego dzielonego majątku wspólnego, lecz wartość konkretnego składnika lub konkretnego roszczenia, żądania. W takim ujęciu wartość ta nigdy nie przekroczy wartości udziału uczestnika, który wnosi skargę kasacyjną.
Masz więcej pytań? Skontaktuj się w celu omówienia szczegółów:
Od chwili ustania wspólności majątkowej małżeńskiej – małżonkowie mogą dzielić się majątkiem. Wbrew powszechnej opinii – podział nie musi nastąpić dopiero po rozwodzie, choć tak dzieje się najczęściej. Wniosek o podział majątku wspólnego składa się do sądu rejonowego (właściwość według miejsca położenia majątku).
Co musi znaleźć się we wniosku o podział majątku?
Rzadko sądy orzekają o podziale majątku wspólnego w wyroku rozwodowym – najczęściej wtedy gdy wniosek o podział jest zgodny. Jeżeli nie ma zgody między małżonkami, a podział obejmuje więcej składników, w tym nieruchomość – zazwyczaj celem dokonania podziału wszczyna się odrębne postępowanie (po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego). Czy taki podział majątku jest obowiązkowy? Otóż nie ma konieczności dokonania podziału ani terminu na jego dokonanie. Jednakże brak dokonania podziału może komplikować wiele czynności prawnych, choćby sprzedaż danego składnika majątkowego. Nie każdy rozwiedziony małżonek chce, aby łączyły go z byłym małżonkiem więzi finansowe, które komplikują rozporządzanie majątkiem na dalszym etapie życia.
Nierówny podział majątku wspólnego może zostać ustalony przez sąd w orzeczeniu o podziale, wtedy gdy zachodzi wyraźna dysproporcja w przyczynianiu się obojga małżonków do powstania majątku. Aby sąd podjął jednak taką decyzję muszą również zachodzić tzw. ważne powody. Należy zatem przyjąć, że tego rodzaju orzeczenie ma charakter wyjątkowy. Częstymi przyczynami wskazywanymi we wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym są: bierność zawodowa, rozrzutność jednego z małżonków, trwonienie majątku (hazard, alkoholizm), brak dbania o gospodarstwo domowe. Jeżeli chcesz poznać orzeczenia dotyczące tego zagadnienia oto przydatne postanowienia:
Ustawodawca dopuszcza dokonanie podziału majątku jeszcze przed uzyskaniem rozwodu. Z reguły małżonkowie o tym nie wiedzą lub zakładają, że konieczny jest wyrok rozwodowy. Jak podzielić majątek przed rozwodem? Najpierw konieczne jest wprowadzenie rozdzielności majątkowej. Po zawarciu takiej umowy małżonkowie mogą dokonać umownego podziału majątku, nie czekając na orzeczenie rozwodowe.
Odpowiedź na to pytanie zależy głównie od tego, jak bardzo skomplikowany, sporny jest podział majątku wspólnego. Na pewno posiadanie profesjonalnego pełnomocnika i właściwe przygotowanie dokumentów może znacznie skrócić czas trwania postępowania, ale przy spornym i skomplikowanym podziale – postępowanie może potrwać nawet kilka lat.
Jeżeli potrzebujesz porady prawnej w tym temacie lub pomocy w przygotowaniu wniosku o podział majątku – zapraszam do bezpośredniego kontaktu.
Rozwód jest zawsze trudnym doświadczeniem dla obu zaangażowanych w niego stron. Jak uczy wieloletnie doświadczenie naszej kancelarii, jedną z najbardziej spornych w trakcie każdego rozwodu kwestii są alimenty. Wiele osób, nie będących specjalistami w kwestiach prawnych, jest przekonanych, że sąd może jedynie zasądzić alimenty na dzieci od tego z małżonków (najczęściej męża) który nie sprawuje nad nimi opieki. Tymczasem na gruncie prawa polskiego obowiązek alimentacyjny jest rozumiany znacznie szerzej. Zasądzenie od męża alimentów na żonę nie należy do rzadkości w praktyce sądowej!
Właśnie dlatego wszystkie osoby, zainteresowane z jakichkolwiek względów prawem rozwodowym, powinny dowiedzieć się więcej na temat tego rodzaju alimentów. Nasz artykuł powinien w tym pomóc!
Nasz krótki wykład rozpocznijmy od wiadomości ogólnych, niezbędnych do prawidłowego zrozumienia zagadnienia alimentów na żonę.
Alimenty (od łac. alimentum) są to regularne, obligatoryjne świadczenia na rzecz członków rodziny. Polegają na dostarczaniu im środków utrzymania, a w wypadku osób małoletnich - także środków wychowania.
Alimenty od członków rodziny przysługują wszystkim osobom niepełnoletnim (co do zasady, dzieci muszą być bezwględnie utrzymywane przez rodziców, opiekunów prawnych lub najbliższych krewnych; nie można uchylić się od obowiązku łożenia na utrzymanie swoich niepełnoletnich dzieci z powodu własnej, trudnej sytuacji majątkowej czy osobistej) oraz osobom pełnoletnim, które z różnych względów (np. choroba) nie mogą uzyskać środków utrzymania własnymi siłami.
Do świadczeń alimentacyjnych zobowiązani są:
Istotna przy ustalaniu, na kim ciąży obowiązek alimentacyjny wobec konkretnej osoby, jest zasada, że krewni bliższego rzędu są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych przed krewnymi dalszego rzędu. Podobnie i obowiązek alimentacyjny jednego małżonka wobec drugiego (nawet po rozwiązaniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji) wyprzedza obowiązek krewnych tego drugiego małżonka.
Osoba zobowiązana do alimentów w dalszej kolejności zostaje zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych dopiero wtedy, gdy bądź nie ma osoby bliższej (najczęściej z powodu jej śmierci), bądź gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi (np. z powodu ubóstwa lub obowiązków rodzinnych).
Podsumowując, każda pełnoletnia osoba będąca w potrzebie może domagać się alimentów:
Jak widać, ryzyko obciążenia obowiązkiem alimentacyjnym na rzecz współmałżonka jest bardzo realne. Zwłaszcza w sytuacji, gdy dochodzi do rozpadu małżeństwa!
W praktyce - zarówno polskiej, jak i większości krajów zachodnich - w przypadku rozwodu o wiele częściej mamy do czynienia z sytuacją, gdy to żony domagają się zasądzenia na ich rzecz alimentów od byłych mężów, niż z sytuacją odwrotną. Przyczyną tego stanu rzeczy, obok czynników kulturowych, jest to, że wciąż to mężczyzna o wiele częściej jest osobą zamożniejszą; ponadto to kobiety częściej otrzymują prawo do opieki nad dziećmi, co prowadzi do ich dodatkowego obciążenia finansowego w porównaniu z byłym mężem.
Te dwie przesłanki często uznawane są przez sąd jako wystarczające uzasadnienie przyznania żonie prawa do alimentów od męża.
Przytłaczająca dominacja sytuacji, w których po rozwodzie to mąż płaci alimenty na żonę (a nie odwrotnie) są przyczyną tego, że w dzisiejszym poście zajmujemy się "alimentami na żonę". Należy jednak zaznaczyć, że wszystko, co piszemy poniżej, będzie równie prawdziwe w sytuacji, gdy to kobieta zostałaby zobowiązana do płacenia alimentów na męża. Małżonkowie są bowiem na równi zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych wobec siebie nawzajem. Z prawnego punktu widzenia nie ma żadnej przeszkody, aby to mąż domagał się alimentów od żony lub byłej żony - i takie alimenty skutecznie wywalczył przed sądem, jeśli dowiedzie, że ma do nich prawo.
Żona ma prawo domagać się alimentów od męża zarówno w trakcie trwania małżeństwa (art. 27 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego) jak i po jego rozwiązaniu przez rozwód (art. 60 - 61 k.r.o. w zw. z art. 130).
Żona może domagać się od męża alimentów także w trakcie trwania małżeństwa.
W przypadku trwającego małżeństwa przyjmuje się, że wzajemne obowiązki alimentacyjne małżonków wobec siebie są wypełniane poprzez nakłady (pieniężne i w postaci własnej pracy), jakie ponoszą oni na wspólne gospodarstwo domowe i wychowanie dzieci. Co jednak w sytuacji, gdy jedno z małżonków nie wywiązuje się z tego obowiązku (lub wywiązuje w sposób niedostateczny)?
Takie zachowanie uprawnia drugiego małżonka do wystąpienia do sądu z żądaniem o to, aby całość lub część wynagrodzenia za pracę (bądź innych należności), przysługujących niewywiązującemu się z obowiązku utrzymywania rodziny małżonkowi, było wypłacane drugiemu małżonkowi.
Orzeczenie sądu w tym zakresie pozostaje w mocy także wówczas, gdy małżonkowie rozstaną się. Po zakończeniu procedury rozwodowej każdy z małżonków może je jednak zaskarżyć do sądu, domagając się jego zmiany albo uchylenia.
Jak pisaliśmy powyżej, prawo do alimentów od męża przysługuje żonie także po rozwodzie - od chwili uprawomocnienia się postanowienia, zasądzającego alimenty na jej rzecz (lub uprawomocnienia rozwodu, jeśli o alimenty wnioskowano w pozwie rozwodowym).
W wypadku rozwodu obowiązek alimentacyjny uzależniony jest jednak od dodatkowych przesłanek. Jego zakres i czas trwania jest uregulowany odmiennie w zależności od tego, jaki zapadł w sprawie wyrok rozwodowy w zakresie winy za rozkład pożycia małżeńskiego. Mamy tu do czynienia z czterema możliwymi sytuacjami:
W poniższych sekcjach omówimy wszystkie te sytuacje po kolei.
W tej sytuacji rozwiedziona żona ma prawo domagać się od byłego męża alimentów tylko w sytuacji, gdy znajduje się ona w niedostatku.
Zarówno doktryna, jak i orzecznictwo jasno definiują to pojęcie jako sytuację, w której rozwiedziony małżonek, domagający się alimentów, nie jest w stanie własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Oznacza to, że zanim była żona zacznie domagać się od męża alimentów, musi najpierw udowodnić, że w pełni wykorzystała ona wszystkie swoje możliwości zaspokojenia swoich usprawiedliwionych potrzeb - i z przyczyn niezawinionych przez siebie nie jest w stanie tego uczynić.
W praktyce oznacza to, że była żona nie może np. po prostu zrezygnować z pracy i domagać się od byłego męża utrzymywania jej. Podobnie kobieta, która nie pracowała przed rozwodem. W obu tych wypadkach musiałaby ona udowodnić, że aktywnie poszukuje pracy, a to, że nie może jej znaleźć, nie jest jej winą.
W przypadku rozwodu bez orzekania o winie była żona nie może domagać się od męża alimentów także tylko z powodu pogorszenia się swojej sytuacji materialnej - nawet w przypadku znacznych dysproporcji w zarobkach. Konieczne jest udowodnienie obiektywnie istniejącego niedostatku. I tak np. kobieta, która po rozwodzie nie może już sobie pozwolić na kupowanie markowych ubrań, nie może domagać się w przypadku rozwodu bez orzekania o winie alimentów na finansowanie ich zakupów tak długo, jak jej własne dochody pozwalają jej na zakup ubrań przynajmniej przyzwoitej jakości.
O alimenty można w tej sytuacji wystąpić już w pozwie rozwodowym lub dopiero po przeprowadzeniu rozwodu, wytaczając odrębne powództwo. Prawo to przysługuje jednak byłym małżonkom wobec siebie tylko przez pięć lat od uprawomocnienia się ich rozwodu. Dodatkowym ograniczeniem tego prawa jest sytuacja zawarcia nowego związku małżeńskiego. Ten z małżonków, który wstępuje w taki nowy związek, traci prawo do domagania się alimentów od byłego męża/żony - nawet, jeśli związek ów został zawarty w czasie krótszym niż 5 lat od rozwodu.
W przypadku rozwodu bez orzekania o winie co do zasady nie jest możliwe pobieranie alimentów dożywotnio. Pięcioletni okres obowiązku alimentacyjnego, ciążący na byłych małżonkach wzajemnie wobec siebie, może zostać przedłużony jedynie w wyjątkowych sytuacjach przez sąd.
Oczywiście, obowiązek alimentacyjny wygasa również natychmiast w przypadku śmierci jednego z małżonków. Prawo do alimentów jest prawem ściśle osobistym i nie mogą go odziedziczyć spadkobiercy osoby uprawnionej do takich świadczeń.
Sytuacja alimentów w sytuacji, gdy do rozkładu pożycia doszło z winy obu stron, wygląda nieco inaczej.
Podobnie jak w przypadku rozwodu bez orzekania o winie, w przypadku omawianym teraz była żona może domagać się alimentów tylko wtedy, gdy znajduje się ona w niedostatku. Obowiązują też wszystkie zastrzeżenia, które omówiliśmy w poprzedniej sekcji. Istotną różnicą jest jednak czas trwania wzajemnego obowiązku alimentacyjnego pomiędzy obu stronami.
W przypadku rozwodu z obopólnej winy małżonków obowiązek alimentacyjny jest z zasady dożywotni. Może on ustać tylko w sytuacji zawarcia przez osobę uprawnioną do pobierania alimentów nowego związku małżeńskiego lub śmierci jednego z małżonków.
Mąż, zmuszony do płacenia alimentów na żonę w przypadku rozwodu z winy obojga małżonków, może też domagać się modyfikacji lub uchylenia orzeczenia sądowego, zobowiązującego go do płacenia alimentów, w sytuacji, gdy w jego ocenie dochodzi do istotnych zmian w sytuacji prawnej lub faktycznej. Przykładami takich sytuacji mogą być zmiany położenia osobistego lub majątkowego zarówno jego samego, jak i jego rozwiedzionej żony (np. była małżonka przestaje być w niedostatku lub z kolei popada w niego sam mąż).
Jak łatwo się domyślić, w tej sytuacji mąż znajduje się w najmniej korzystnym położeniu. Jest bowiem zobowiązany do płacenia byłej żonie alimentów (o ile o takowe ona wystąpi) nie tylko w sytuacji, gdy pozostaje ona w niedostatku - ale już wtedy, gdy rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej.
W kontekście prawa rozwodowego taka sytuacja ma miejsce zawsze wtedy, gdy małżonek niewinny po rozwodzie stanie się biedniejszy, niż byłby w sytuacji, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i małżonkowie kontynuowaliby wspólne pożycie małżeńskie.
W praktyce oznacza to, że mąż, który zarabiał znacząco więcej, niż żona, może być zobowiązany do świadczenia na jej rzecz alimentów, i to nawet wtedy, gdy żona jest osobą zamożną. Zwolnienie od alimentów nie przysługuje nawet w sytuacji, gdy żona jest osobą bezrobotną i można bezspornie udowodnić, że nie podejmuje pracy jedynie dlatego, aby żyć na koszt byłego męża.
Obowiązek alimentacyjny na rzecz byłej żony w sytuacji rozwodu z wyłącznej winy męża jest dożywotni i ustaje jedynie wtedy, gdy rozwiedziona małżonka zawrze nowy związek małżeński lub jedno z małżonków umrze.
W przypadku, gdy do rozwodu doszło z wyłącznej winy żony nie ma ona nigdy prawa domagać się alimentów od byłego męża - niezależnie od sytuacji, w jakiej się znajduje.
Jeśli pomiędzy małżonkami została orzeczona separacja, to wszelkie kwestie dotyczące alimentów są roztrzygane tak samo, jak przy rozwodzie.
Wysokość alimentów na żonę jest uzależniona od dwóch kwestii:
Usprawiedliwione potrzeby żony rozumie się odmiennie w przypadku rozwodu bez orzekania o winie lub rozwodu z obopólnej winy niż w przypadku rozwodu z wyłącznej winy męża.
W tych dwóch przypadkach - jak wskazaliśmy powyżej - żona jest uprawniona do alimentów tylko w sytuacji, gdy pozostaje ona w niedostatku. Usprawiedliwione potrzeby to te, których zaspokojenie jest konieczne do jej godziwej egzystencji. Oznacza to, że musi mieć ona zapewnione przynajmniej minimum egzystencji. Nie oznacza to jednak, że nie może domagać się ona alimentów w kwocie wyższej, niż wystarczająca do zapewnienia owego minimum. Zależnie od zamożności męża i sytuacji majątkowej i osobistej żony, sąd może uznać, że w konkretnym przypadku do zapewnienia godziwej egzystencji konieczne są znacznie wyższe alimenty. Przykładem mogłaby być sytuacja, w której były mąż jest osobą bardzo zamożną a rozwiedziona żona ulega wypadkowi, który nie tylko odbiera jej możliwość zarobkowania, ale ponadto zmusza ją do poddania się długotrwałemu i kosztownemu leczeniu.
Z drugiej strony, żona nie może domagać się alimentów o wysokości takiej, aby zapewniły jej one życie na równej stopie z byłym mężem - zwłaszcza w przypadku znacznych dysproporcji majątkowych pomiędzy byłymi małżonkami.
W tej sytuacji - jak wskazaliśmy powyżej - alimenty przysługują żonie w sytuacji, gdy rozwód pociągnął za sobą istotne pogorszenie jej sytuacji materialnej. Może ona też żądać alimentów o wiele wyższych, niż zmierzających jedynie do likwidacji niedostatku. Sąd porównuje tu stopę życiową obojga małżonków. Jeżeli żona jest w stanie udowodnić, że gdyby do rozwodu nie doszło, to żyłaby ona na znacznie wyższej stopie, sąd może zasądzić na jej rzecz alimenty pozwalające jej żyć na poziomie takim, jak przed rozwiązaniem małżeństwa.
W każdym przypadku orzekania o wysokości alimentów na żonę sąd musi wziąć pod uwagę także możliwości zarobkowe i majątkowe męża. To one bowiem decydują o tym, jakie alimenty na rzecz byłej małżonki jest on w stanie płacić. Jeśli możliwości zarobkowe i majątkowe męża są mniejsze niż usprawiedliwione potrzeby jego byłej żony, alimenty ulegną odpowiedniemu zmniejszeniu.
Przez możliwości zarobkowe byłego małżonka rozumie się przede wszystkim wysokość uzyskiwanego przez niego wynagrodzenia i innych dochodów, pomniejszoną o jego wydatki. W szczególności bierze się tu pod uwagę wydatki związane z założeniem nowej rodziny (wstąpieniem w nowy związek małżeński, spłodzeniem lub przysposobieniem dziecka).
Z kolei przez możliwości majątkowe małżonka zobowiązanego do alimentów rozumie się wielkość posiadanego przez niego majątku (np. oszczędności, nieruchomości, samochody i inne cenne ruchomości, itp.).
Alimenty na byłą żonę mogą w skrajnych przypadkach nawet zrujnować męża. Jak ich uniknąć lub przynajmniej maksymalnie obniżyć ich wysokość? Korzystając przy rozwodzie z pomocy profesjonalnej kancelarii adwokackiej! Tylko w ten sposób uzyskasz pewność, że rozwód zostanie przeprowadzony z maksymalną korzyścią dla Ciebie.
Z pomocy profesjonalistów warto skorzystać nawet wtedy, gdy jesteś już po rozwodzie i ciąży na Tobie obowiązek alimentacyjny. Być może w Twojej sytuacji zasadne byłoby wnioskowanie o uchylenie alimentów lub przynajmniej ich zmniejszenie?
Umów się z nami na konsultację, a pomożemy Ci odpowiedzieć na to pytanie!
Władza rodzicielska
Oznacza to przede wszystkim obowiązek i prawo rodziców małoletnich dzieci do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do jego wychowania, z poszanowaniem jego godności i praw. Kryterium które wyznacza treść władzy rodzicielskiej jest zawsze dobro dziecka. W związku z rozwodem rodziców, sąd na nowo ustala zasady jej wykonywania w stosunku do niepełnoletnich dzieci. Obligatoryjnym elementów wyroku (w przypadku, gdy strony mają małoletnie dzieci) jest orzeczenie m.in. o władzy rodzicielskiej.
Według prawa władza rodzicielska dotyczy w szczególności sprawowania nad dzieckiem osobistej pieczy. Istotna jest również kwestia reprezentacji dziecka (w tym przed sądem) oraz zarząd jego majątkiem. Władza rodzicielska powinna być wykonywana w taki sposób, aby było to zgodne z dobrem dziecka i interesem społecznym. Rodzice muszą też uwzględnić rozsądne życzenia dziecka, podejmując istotne decyzje o jego sprawach osobistych i majątkowych.
Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską powinno być posłuszne. W sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje musi słuchać zaleceń rodziców i wysłuchać ich opinii. Dziecku przysługują określone prawa, o czym rodzice nie mogą zapominać, w tym: prawo do życia, prawo do rozwoju, prawo do wychowania w rodzinie, prawo do wyrażania własnych poglądów, prawo do informacji. Rodzice muszą szanować godność dziecka.
Rodzice, zwłaszcza w trakcie rozwodu zastanawiają się, czy można ograniczyć władzę rodzicielską jednemu z nich. Dzieje się tak najczęściej z uwagi na prozaiczny fakt, że są skłóceni i nie mogą się dogadać, co do istotnych spraw dziecka. Czasami, w takich wypadkach będzie to jedyne rozwiązanie, które umożliwi sprawowanie władzy rodzicielskiej bez przeszkód.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej wymaga pogłębionej analizy stanu faktycznego – sądy powinny rozważać takie rozwiązanie wyłącznie w trudnych sytuacjach, gdy dobro dziecka jest z jakichś powodów zagrożone. Sąd podejmuje decyzje w tym przedmiocie również w sytuacji, w której rodzice żyją w rozłączeniu (najczęściej w związku z rozwodem lub separacją). Klienci często wskazują, że nie są w stanie podjąć wspólnie pewnych decyzji, np. co do wyboru szkoły, ale też w bardziej prozaicznych wyborach, np. wyjazdu dziecka na kolonię, wspólnego wyjazdu na wakacje zagranicę. Dobry adwokat pomoże podjąć decyzję w zakresie właściwego wniosku (np. o ograniczenie władzy rodzicielskiej drugiego rodzica). Powierzenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców (z ograniczeniem tej władzy w stosunku do drugiego) następuje poprzez przesądzenie, który rodzic daje lepszą gwarancję pieczy nad dzieckiem. Na czym polega ograniczenie władzy rodzicielskiej? Najczęściej ogranicza się władzę do współdecydowania o najistotniejszych sprawach dziecka. Mamy zatem rodzica „wiodącego”, który spędza z dzieckiem więcej czasu, z którym dziecko mieszka i który podejmuje decyzje w bieżących sprawach, jednakże w kwestii np. wyboru leczenia musi podejmować decyzje wspólnie z drugim rodzicem. Należy mieć świadomość, że różnica między ograniczeniem władzy rodzicielskiej, a jej pozbawieniem jest znacząca. Rodzic, który ma ograniczoną władzę rodzicielską ma prawo do kontaktów z dzieckiem, musi też spełniać względem dziecka obowiązek alimentacyjny.
W przypadku, gdy władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Sprawa o pozbawienie władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców może być wszczęta na wniosek lub z urzędu. Trwała przeszkoda to np. odbywanie długoletniej kary pozbawienia wolności, czy wyjazd na stałe za granicę. Nadużycie władzy rodzicielskiej to bardzo poważne uchybienia rodziców, które jest sprzeczne z dobrem dziecka. To przykłady skrajne (wykorzystanie seksualne, zmuszanie do żebractwa, stosowanie przemocy wobec dziecka, jego nadmierne karcenie). Rażące zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich ma miejsce, gdy styl życia rodziców powoduje, że dziecko jest zaniedbywane (przez alkohol, narkotyki, inne uzależnienia). Brak możliwości utrzymania dziecka przez rodziców (bieda) sama w sobie nie jest przesłanką do pozbawienie władzy rodzicielskiej, ale każda sytuacja wymaga analizy sądu rodzinnego. Jeżeli dziecko jest zaniedbane (chodzi głodne i brudne) Państwo powinno interweniować.
Rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej nie ma prawa uczestniczyć w wychowaniu dziecka, zarządzać jego majątkiem, występować w jego imieniu, decydować o miejscu zamieszkania dziecka, wyborze szkoły, wakacjach, sposobie leczenia itp. Jest on jednak w dalszym ciągu jest zobowiązany do alimentacji, a dziecko zachowuje prawo do dziedziczenia po rodzicu. Również rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej może w przyszłości domagać się od dziecka świadczeń alimentacyjnych na siebie (choć tu Sąd może wziąć pod uwagę zasady współżycia społecznego i oddalić pozew) oraz może po dziecku dziedziczyć.
Wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej, jej pozbawienie lub zawieszenie może złożyć jeden z rodziców lub osoba, która posiada wiedzę, że dobro dziecko jest zagrożone – w szczególności należy to do obowiązków policji, placówki szkolnej, kuratora, ale także sąsiedzi czy krewni dziecka. Postępowanie przed sądem może być wszczęte również z urzędu. Wniosek powinien być precyzyjny. Nie warto korzystać z gotowych wzorów, lepiej gdy doświadczony adwokat podpowie, jak sformułować wniosek, aby uzyskać pożądany efekt. Adwokat Anna Wołczkiewicz – doświadczony prawnik z Warszawy może przygotować wniosek tak, aby odzwierciedlał on wolę rodzica i był zgodny z prawem.
Rodzic wiodący jest ważnym elementem w procesie pozbawienia władzy rodzicielskiej. Rodzic wiodący to osoba, która ma największy wpływ na dziecko i jego dobro, może być matką lub ojcem, ale może też być innym członkiem rodziny lub opiekunem prawnym.
Sąd musi ustalić, który z rodziców będzie miał największy wpływ na dziecko, biorąc pod uwagę różne czynniki, takie jak: zaangażowanie rodzica we wsparcie dziecka, zdolność do zaspokojenia potrzeb dziecka i zapewnienia mu bezpieczeństwa oraz gotowość do pracy nad rozwiązywaniem problemów. Sąd może również ustalić, że oboje rodzice powinni mieć równy udział we wsparciu dziecka.
Rodzicowi wiodącemu przyznaje się szeroki zakres uprawnień dotyczących opieki nad dzieckiem. Może on decydować o edukacji i leczeniu dziecka oraz o tym, gdzie będzie ono mieszkać i jak spędzać swój czas. Rodzicowi wiodącemu przyznaje się też prawo do decydowania o tym, czy drugi rodzic będzie miał kontakt z dzieckiem oraz jaki to będzie kontakt.
Ojcowie często uważają, że są na straconej pozycji w walce o władzę rodzicielską, kontakty, czy alimenty. Nie musi tak być. Zawsze decyduje dobro dziecka. Jeżeli matka dziecka nie daje gwarancji prawidłowego wychowania dziecka – ojcowie powinni dążyć do ograniczenia jej władzy rodzicielskiej. Wiele również zależy od wieku dziecka i jego relacji z rodzicami. Ojciec może uzyskać w sądzie korzystne rozstrzygnięcie, np. powierzenie władzy obojgu rodzicom, opiekę naprzemienną lub nawet rolę rodzica „wiodącego”. Ojcowie nie muszą godzić się na warunki dyktowane przez matkę tylko z tego powodu, że nie udało się im utrzymać związku z matką dziecka.
Obecnie (po niedawnej nowelizacji) ukształtowała się zasada, że w miarę możliwości sąd powierza w wyroku rozwodowym władze rodzicielską obojgu rodzicom. Teraz nie trzeba już przedstawiać Planu Wychowawczego, aby uzyskać taką decyzję sądu. Jeżeli Sąd uzna, że dobro dziecka przemawia za powierzeniem władzy jednemu z rodziców, zdecyduje się na takie rozstrzygnięcie. W praktyce występują sytuacje, że rodzice nie mogą się dogadać, co do wyjazdów, edukacji, kontaktów. Jeden rodzic „gra dzieckiem”, utrudnia podejmowanie jakichkolwiek decyzji od lekcji angielskiego po wybór szkoły, od wyjazdu na daną kolonię do zmiany miejsca zamieszkania. Sąd podejmując decyzję w tych kwestiach weźmie pod uwagę całokształt okoliczności – dobry adwokat może pomóc wywalczyć najlepsze, zgodne z dobrem dziecka rozstrzygnięcie.
Klienci Kancelarii na początku nie rozróżniają tych pojęć, mylnie zakładając, że z posiadaniem władzy rodzicielskiej wiąże się możliwość odbywania kontaktów. Kontakty to jednak prawo do osobistej styczności z dzieckiem i możliwości odbywania spotkań. Częstotliwość kontaktów jest uzależniona od szeregu czynników. W Polsce dominuje przeświadczenie (wśród sędziów), że konieczny jest wybór rodzica „wiodącego”. Mieliśmy do czynienia z „wiodącą mamą” oraz „weekendowym tatą (kontakty, co drugi weekend”. Obecnie zmienia się to – coraz częściej sądy decydują się orzec tzw. opiekę naprzemienną lub kontakty realizowane w stosunku 55 do 45 procent.
Sprawy o rozwód z orzeczeniem o winie należą do jednych z najbardziej obciążających psychicznie postępowań – dowodzenie winy przysparza wielu problemów, zarówno pod kątem merytorycznym jak i emocjonalnym. „Pranie brudów” z nieudanego małżeństwa jest niezwykle trudnym doświadczeniem dla większości osób, które decydują się na rozwiązanie swojego związku na drodze sądowej.
Sprawy o rozwód z orzekaniem o winie charakteryzują się dużą złożonością. Rzadko występuje sytuacja, w której strona pozwana nie decyduje się bronić przed sądem i nie próbuje dowieść, iż obie lub wyłącznie druga strona była winna rozkładowi pożycia małżeńskiego. To prowadzi do konieczności odpowiedniego przygotowania dowodów, co najczęściej wiąże się z trudnymi wspomnieniami, związanymi z silnymi negatywnymi emocjami.
Należy pamiętać, że, w zakresie winy istnieją cztery możliwości orzeczenia rozwodu:
W związku z tym, sąd będzie badał, czy rzeczywiście rozkład pożycia małżeńskiego nastąpił wyłącznie ze względu na zachowanie bądź zaniechanie jednej ze stron. Mimo, iż wielokrotnie następuje sytuacja, w której wydaje się, że jedna ze stron zawiniła znacznie bardziej, to sąd jest zobowiązany ocenić, czy w zachowaniu drugiej strony również nie wystąpiło zawinione działanie bądź zaniechanie. Nie ma możliwości wydania wyroku w oparciu o swoiste „ważenie” winy. Jeżeli obie strony zostaną uznane za winne, nawet jeżeli ich wina wydaje się nieproporcjonalna, sąd powinien wydać orzeczenie rozwodu z obopólnej winy stron. Z tego względu, niezwykle ważne jest dokładne przemyślenie decyzji o wniesieniu pozwu o rozwód z orzekaniem o winie.
Nie oznacza to jednak, iż wszczęcie takiego postępowania jest z góry skazane na porażkę. Odpowiednie przygotowanie do procesu w zakresie dowodów na potwierdzenie winy drugiej strony znacznie zwiększa szanse na wygranie procesu. W podjęciu właściwej decyzji nieoceniona może być pomoc dobrego adwokata rozwodowego. Dzięki doskonałej znajomości orzecznictwa sądowego, pomoże on ocenić sytuację, obrać strategię na postępowanie i przygotować skuteczne dowody.
Warto wspomnieć, iż nie istnieje zamknięty katalog przyczyn, które decydują o orzeczeniu rozwodu z winy strony. Każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie, jednak można wskazać najczęściej występujące z tych przyczyn – należą do nich:
- zdrada,
- nadużywanie alkoholu,
- oziębłość emocjonalna,
- przemoc (fizyczna, psychiczna, ekonomiczna).
Zaistnienie tych okoliczności po stronie współmałżonka zdecydowanie zwiększa szanse na wygranie procesu.
Korzyści stwierdzenia winy drugiej strony w rozkładzie pożycia małżeńskiego mają wielorakie oblicza. Dla wielu skrzywdzonych małżonków jest to szansa na zdecydowaną poprawę kondycji psychicznej. Orzeczenie o winie małżonka, daje możliwość odzyskania pewności siebie po nieudanym związku, a także odzyskania wiary w istnienie sprawiedliwości.
Jednak najważniejszym, z punktu widzenia prawa, aspektem stwierdzenia winy drugiego małżonka jest możliwość zasądzenia alimentów na rzecz strony niewinnej. W takim przypadku, w razie istotnego pogorszenia się sytuacji materialnej niewinnego małżonka, sąd może orzec alimenty, również wtedy, gdy nie znajduje się on w niedostatku. Wynika to z tak zwanego rozszerzonego obowiązku alimentacyjnego małżonka ponoszącego wyłączną winę za rozkład pożycia stron.
Oznacza to, iż jeżeli orzeczenie rozwodu spowoduje istotne pogorszenie się sytuacji materialnej niewinnego małżonka, wyłącznie winny małżonek będzie zobowiązany przeznaczać środki na usprawiedliwione potrzeby małżonka niewinnego. W związku z tym, sąd powinien porównać hipotetyczną sytuację, w której nie doszło do orzeczenia rozwodu, a małżonkowie kontynuują pożycie, z sytuacją zaistniałą po orzeczeniu rozwodu.
Usprawiedliwione potrzeby niewinnego małżonka, będą zatem uzależnione również od stopy życiowej, w jakiej się znajdował przed orzeczeniem rozwodu. Nie oznacza to jednak, iż stronom przysługuje wówczas prawo do równej stopy życiowej. W orzecznictwie przyjmuje się więc, iż właśnie niedostatek małżonka niewinnego i stopa życiowa małżonka winnego stanowią granice orzekania w zakresie wysokości alimentów na rzecz byłego małżonka.
Alimenty zasądzone na niewinnego małżonka są orzekane bez ograniczenia czasowego. Są dwie możliwości wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego w tej sytuacji. Jedną z nich jest śmierć jednej ze stron, a drugą – wejście uprawnionego w ponowny związek małżeński. Nie będzie miało wpływu na obowiązek alimentacyjny ponowne wejście w związek małżeński małżonka wyłącznie winnego rozkładowi pożycia. Oznacza to, iż rozszerzony obowiązek alimentacyjny daje znacznie dłuższą gwarancję otrzymywania środków na usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, niż miałoby to miejsce przy orzeczeniu rozwodu bez orzekania o winie. Wtedy bowiem obowiązek alimentacyjny małżonka dotyczy wyłącznie sytuacji, w których małżonek uprawniony znajduje się w niedostatku. Ten obowiązek jest również ograniczony czasowo – trwa 5 lat od momentu uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie.
Jeżeli Państwa głównym celem jest uzyskanie rozwodu na pierwszej rozprawie i zamknięcie danego rozdziału życia, pozew rozwodowy z wyłącznej winy drugiego małżonka do tego celu nie przybliży. Dlaczego? Bo Sąd, aby ustalić winę, musi najczęściej zapoznać się z dowodami, przesłuchać świadków i strony, przeanalizować materiał dowodowy, przemyśleć wysokość alimentów przyznanych małżonkowi niewinnemu. Uzyskanie rozwodu na pierwszej rozprawie jest oczywiście możliwe w sytuacji zgodności stron co do żądań objętych pozwem i braku wątpliwości sądu.
Oprócz satysfakcji moralnej i poczucia sprawiedliwości, rozwód z orzeczeniem o winie może znacznie wpłynąć na kwestie finansowe. Jeżeli jeden z małżonków zostanie uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a z powodu rozwodu sytuacja materialna małżonka niewinnego pogorszy się w sposób istotny, sąd może zobowiązać winnego małżonka do zaspokajania potrzeb niewinnego, czyli do świadczeń alimentacyjnych. Najczęściej, gdy mamy do czynienia z dysproporcją w dochodach i majątku, można dążyć nawet do wyrównania stóp życiowych.
Postępowanie w sprawach o rozwód z orzekaniem o winie stanowi najczęściej bardzo duże obciążenie psychiczne dla obu jego stron. Należy dobrze przemyśleć swoją sytuację przed podjęciem decyzji o wszczęciu takiego postępowania. Korzyści z wygranej sprawy, mogą być jednak bardzo przekonujące. Dobry adwokat rozwodowy pomoże ocenić sytuację i podjąć właściwą decyzję. W przypadku pogorszenia się sytuacji materialnej niewinnego małżonka po orzeczeniu rozwodu, sąd może zasądzić alimenty, które pozwolą zrekompensować w pewnym stopniu straty w porównaniu z sytuacją, w której małżeństwo funkcjonowałoby prawidłowo.
Jeżeli rozważają Państwo rozwód, warto najpierw skonsultować swoją sprawę z Adwokatem, a następnie skorzystać z usług profesjonalnego pełnomocnika. Więcej informacji: [email protected]
